Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2024 verileri, ülkedeki çocukların karşı karşıya olduğu tehditleri bir kez daha gözler önüne serdi. Çocuk nüfusu giderek azalırken, çocuk işçiliği oranı artıyor. Beş yaşındaki çocukların okullaşma oranı düşerken, aşılama oranları da geriliyor. Gelir yetersizliği nedeniyle çocuklar beslenemiyor, yeni kıyafet alamıyor, tatile gidemiyor. Öte yandan, iş cinayetlerinde hayatını kaybeden çocukların sayısı da artıyor.

Açıklanan verilere göre Türkiye'de çocuk nüfusun oranı azalmaya devam ediyor. Birleşmiş Milletler'in tanımına göre 0-17 yaş grubunu kapsayan çocuklar, 2024 yılı sonunda Türkiye'de toplam nüfusun yaklaşık dörtte birini oluşturdu. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, 2024 yılı sonu itibarıyla, Türkiye nüfusu 85 milyon 664 bin 944 kişi iken bunun 21 milyon 817 bin 61'ini çocuklar oluşturdu. Çocuk nüfus oranının 2030 yılında yüzde 22,1, 2040 yılında yüzde 17,9, 2060 yılında yüzde 16,9, 2080 yılında yüzde 15,2 ve 2100 yılında yüzde 14,5 olacağı öngörüldü. Çocuk nüfusun yüzde 51,3'ünü erkek çocuklar, yüzde 48,7'sini kız çocuklar oluşturdu.

4 YILDA 377 BİN ÇOCUK İŞÇİ EKLENDİ

2024'te 15-17 yaş grubundaki 3 milyon 894 bin çocuğun 970 bini, yani her dört çocuktan biri, kayıtlı işçi olarak çalıştı. Buna ek olarak 504 bin çocuk da mesleki EĞİTİM merkezleri (MESEM) kapsamında çalışıyor. Buna göre, 15-17 yaş arasındaki çocukların işgücüne katılım oranı 2023’e göre 2,8 puan artarak 2024’te yüzde 24,9’a yükseldi. Çocukların işgücüne katılım oranı 2020’de yüzde 16,2’ye kadar gerilemiş 593 bin olmuştu. 4 yılda yüzde 8’lik artışla 377 bin çocuk daha işçi olarak kayıtlara eklendi. 2022’de 707 bin olan işgücüne katılan çocuk sayısı 2023’te 853 bine yükselmişti. 2024’te ise bu sayı yüzde 24,9 yani 970 bin olarak gerçekleşti. Cinsiyete göre incelendiğinde ise işgücüne katılım oranı oğlan çocukları için yüzde 35,6 kız çocukları için yüzde 13,7 oldu.

EĞİTİMDE GERİLEME VAR

Millî Eğitim Bakanlığı Örgün Eğitim İstatistiklerine göre, okul öncesi eğitim seviyesinde beş yaş net okullaşma oranı düştü. 2022/23 öğretim yılında yüzde 85 olan okullaşma oranı 2023/24 öğretim yılında yüzde 84,3 oldu. İlkokul seviyesinde net okullaşma yüzde 95, ortaokulda 91.5 ve ortaöğretimde ise yüzde 88 oldu. İlkokul tamamlama oranı 2023/24’te yüzde 98,7, ortaokulda yüzde 97,7, ortaöğretimde ise 81.2 oldu. Türkiye genelinde örgün eğitime devam eden öğrenci sayısı 18 milyon 710 bin 265 olurken bu öğrencilerin yüzde 51,3’ünü erkekler, yüzde 48,7’sini ise kız öğrenciler oluşturdu.

Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı sonuçlarına göre, eğitim kademesi ve cinsiyete göre okul tamamlama oranları incelendiğinde, yıllara göre bir artış gözlendi. İlkokul tamamlama oranı 2018/'19 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,6 iken bu oran 2023/'24 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,7 oldu. Ortaokul tamamlama oranı 2018/'19 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 97,7 iken bu oran 2023/'24 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 96,5 oldu. Ortaöğretim tamamlama oranı ise yüzde 68,1'den yüzde 81,2'ye yükseldi. Ortaöğretim okul tamamlama oranı cinsiyete göre incelendiğinde, 2023/'24 eğitim ve öğretim döneminde bu oranın erkek çocuklar için yüzde 79,4, kız çocuklar için yüzde 83,0 olduğu görüldü.

AŞILAMA ORANI GERİLEDİ

Doğum İstatistiklerine göre 2023 yılında canlı doğan bebek sayısı, 958 bin 408 oldu. Doğan bebeklerin 491 bin 361'i erkek, 467 bin 47'si ise kız oldu. Beşli karma aşı (DPT+IPV+Hib) 3 doz ile aşılama oranı 2022’de yüzde 99,5 iken 2023’te yüzde 98,8 oldu. 2021-2023 sonuçlarına göre doğuşta beklenen yaşam süresi, Türkiye geneli için 77,3 yıl olarak belirlendi. Bebek ölüm hızı binde 10’a, 5 yaş altı ölüm hızı ise binde 14,5’e yükseldi.

Ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre 2022’de binde 9,2 olan bebek ölüm hızı 2023’te binde 10 oldu. Doğumdan sonraki beş yıl içinde ölme olasılığını ifade eden beş yaş altı ölüm hızı da 2022’de binde 11,2 iken 2023’te 14,5’e çıktı. Ölüm ve Ölüm Nedeni İstatistiklerine göre 2023 yılında 1-17 yaş grubunda çocuk ölümleri en fazla, dışsal yaralanma ve zehirlenmeler nedeniyle oldu. Söz konusu nedenle hayatını kaybeden 1-17 yaş grubundaki çocuk sayısı, 2023 yılında 13 bin 43 oldu.

NİSANDA EN AZ 5 ÇOCUK ÇALIŞIRKEN ÖLDÜ

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi verilerine göre geçen yıl 14 yaşında ve daha küçük 22, 15-17 yaş arası da 49 çocuk ve genç işçi ölmüştü. Bu yılın ilk üç ayında ise 16 çocuk işçi hayatını kaybetmişti. Bu çocukların 4’ü 14 yaş ve altındaydı.

İSİG Meclisi verilerine göre, Nisan ayının ilk 18 gününde çok sayıda çocuk çalışırken yaşamını yitirdi ya da yaralandı. 2013 yılında en az 59 çocuk işçi, 2014 yılında en az 54 çocuk işçi, 2015 yılında en az 63 çocuk işçi, 2016 yılında en az 56 çocuk işçi, 2017 yılında en az 60 çocuk işçi, 2018 yılında en az 67 çocuk işçi, 2019 yılında en az 67 çocuk işçi, 2020 yılında en az 67 çocuk işçi, 2021 yılında en az 62 çocuk işçi, 2022 yılında en az 62 çocuk işçi, 2023 yılında en az 54 çocuk işçi ve 2024 yılında en az 71 çocuk işçi olmak üzere, 2013-2024 yılları döneminde en az 742 çocuk işçi hayatını kaybetti.

• 1 Nisan’da 17 yaşındaki Yakup Taşar, Antalya’da işyerinde intihar ederek yaşamına son verdi.

• 7 Nisan’da 17 yaşındaki Mehmet Özarslan, Kayseri’de çalıştığı kum ocağında iş makinesinin yağ bakımını yaparken Kızılırmak nehrine düştü. Mehmet’in cansız bedeni bulundu.

• 13 Nisan’da 14 yaşındaki Suriyeli çocuk işçi Yusuf Mısri, Konya Beyşehir’de sondaj kuyusu açılırken sondaj makinesi borusunun yerinden çıkarak yüzüne çarpması sonucu yaşamını yitirdi.

• 14 Nisan’da Niğde’de geri dönüşüm fabrikasında, kolunu makineye kaptıran 14 yaşındaki çocuk işçi Abdurrahman Özkul yaşamını yitirdi.

• Son olarak dün lise son sınıf elektrik-elektronik bölümü özel eğitim öğrencisi Necip Fazıl Çırak Samsun Atakum’da stajyeri olduğu firmayla elektrik işleri yaptıkları inşaatta seyyar merdivenden 2. kattan 1. kata düşerek öldü.

ÇOCUKLAR YETERLİ BESLENEMİYOR

2024’te maddi yetersizlik nedeniyle çocukları yeni giysilere sahip olamayan hane halkı oranı yüzde 9,2, düzgün iki çift ayakkabı sahibi olamayan çocukların oranıysa yüzde 11,7. Maddi yetersizlikten günde en az bir kez taze sebze ve meyve tüketimi yapamayan hane halkı oranı yüzde 10, çocukların yüzde 32,3’ü de günde en az bir et, tavuk veya balık tüketemiyor. Çocukları için bir haftalık tatil masrafını karşılayabilen hane halkı oranı yüzde 51. Evden uzakta bir haftalık tatil yapamayan çocukların oranı yüzde 22,2. Yaşına uygun kitaplara ulaşamayan çocukların oranı yüzde 16,7 olurken, evde ders çalışabileceği uygun bir yere sahip olmayan çocukların oranı yüzde 21,5.